آنچه در این مقاله می خوانید:

• مهارت‌های ارتباطی برای داشتن روابط سالم‌تر
• موانع پیش روی برقراری ارتباط مؤثر
• اهمیت یادگیری مهارت گوش دادن

مهارت‌های ارتباطی برای داشتن روابط سالم‌تر

ارتباطات در ایجاد و حفظ یک رابطه نقش کلیدی دارد. تفاوتی هم ندارد که آنها روابط کلیدی مثل رابطه با همسر، فرزند و دوستان یا روابط حرفه‌ای مثل رابطه با همکاران، مدیران یا ارباب رجوعان باشند. مهارت‌های ارتباطی شما مواردی از قبیل؛ روش حل مسئله، چگونگی برخورد با تضادها و میزان اعتماد شما به روابطی که دارید را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

نداشتن روابط مؤثر می‌تواند منجر به سردرگمی، سوءتفاهم و ایجاد الگوهای ارتباطی ضعیف شود. اینکه بتوانید تعریف ارتباطات را به خوبی متوجه شوید، می‌تواند خیلی به شما در داشتن ارتباط خوب و موثر کمک کند. در این مقاله استراتژی‌هایی آورده شده است که به شما کمک می‌کند تا مهارت‌های برقراری ارتباط مؤثر با دیگران را یاد بگیرید.

موانع پیش روی برقراری ارتباط مؤثر

موانع برقراری ارتباط مؤثر مواردی هستند که باعث می‌شوند افراد درک درستی از پیام منتقل شده پیدا نکرده یا به طور کلی به شکل اشتباهی متوجه آن شوند. برخی از این موانع ارتباطی عبارتند از:

1. نداشتن مهارت‌های شنیداری قوی

این تصور که مهم‌ترین عامل برای برقراری یک ارتباط مؤثر، صحبت کردن است چندان عقیده درستی نمی‌باشد. اینکه یک فرد توانایی صحبت کردن داشته باشد خیلی خوب است اما نمی‌توان تأثیر بسیار زیاد توانایی گوش دادن به شکل مؤثر را نیز در نظر نگرفت. زمانی که شما توانایی خوبی در این زمینه داشته باشید، بهتر می‌توانید متوجه شوید چه اطلاعاتی توسط دیگران ارائه می‌شود. در این راستا شما می‌توانید با داشتن مهارت گوش دادن، روابط بهتری با دیگران داشته باشید و مهارت‌های حل مسئله را در خود افزایش دهید.  

2. گاهی موانع زبانی نیز وجود خواهد داشت

گاهی کلماتی که شما به زبان می‌آورید نیز می‌توانند نقش یک مانع در برقراری ارتباط را برای شما ایفا کنند. بارزترین مثال برای این مورد، زمانی است که شما با شخصی که زبان شما را بلد نیست صحبت می‌کنید. البته زمانی که شما در زبانی که به کار می‌برید، مهارت نداشته باشید هم این اتفاق به وقوع می‌پیوندد. برای مثال، اگر دستور زبان خیلی درستی به کار نبرید یا دایره لغت ضعیفی داشته باشید.

3. موانع احساسی را نیز در نظر بگیرید

زمانی که احساس در کاری دخیل می‌شود، امکان برداشت اشتباه از گفته‌های شخص گوینده افزایش پیدا می‌کند. برای مثال گوینده‌ای که با صدای بلند و عصبانیت حرف می زند، نمی‌تواند منظور و احساس خود را به خوبی به شخص مقابل انتقال دهد. در چنین حالتی احتمال اینکه فرد شنوده به طور کلی شخص گوینده را نادیده گرفته یا متوجه حرف‌های او نشود، خیلی زیاد خواهد بود.

4. گاهی محیط هم یک مانع به شمار می‌رود

عوامل محیطی می‌تواند فاکتورهای زیادی را دربر گیرد. برای مثال، می‌توان به قطع کردن صحبت‌های یک نفر، عواملی که تمرکز فرد را بر هم می‌زنند و عوامل فیزیکی موجود مثل سر و صدا و مسائل مربوط به نور یا راحتی فرد اشاره کرد. اهمیت فاصله میان افراد را نیز نمی‌توان نادیده گرفت. برای مثال، اگر فرد گوینده خیلی از شنوده خود فاصله داشته باشد، نمی‌تواند امید داشته باشد که او به خوبی متوجه حرف‌های او شده و منظور او را بفهمد.

5. زمان نیز می‌تواند یک مانع در مسیر شما برای برقراری ارتباط باشد

زمانی که به یک گفتگو اختصاص داده می‌شود نیز می‌تواند خیلی مؤثر واقع شود. برای مثال، اگر زمان کافی برای صحبت کردن در اختیار نداشته باشید، احتمال اینکه نتوانید پیام را به طور کامل انتقال دهید، وجود خواهد داشت. گاهی هم ممکن است این ارتباط در زمانی برقرار شود که فرد شنونده آمادگی لازم برای گوش دادن به صحبت‌های شما را نداشته باشد.

مقاله پیشنهادی: روش های برقراری ارتباط موثر با دیگران

6. برخی اوقات نداشتن درک درست از سخنان شما یک مانع به حساب می‌رود

نکته‌ای که باید به خاطر داشته باشید این است که تجربه هر فرد از هر اتفاقی که در زندگی برای او به وقوع می‌پیوندد متفاوت است. این مسئله ارتباطات افراد با یکدیگر را نیز شامل می‌شود. هر کسی به شکلی که تصور می‌کند درست است با دیگران ارتباط برقرار می‌کند و یک شنونده نیز به همین ترتیب پیش می‌رود. حال گاهی ممکن است تصور این افراد و روش برقرار نمودن ارتباطات شنونده و گوینده با یکدیگر هماهنگ نباشد.

به همین دلیل امکان اینکه پیام به شکل درستی منتقل نشود، خیلی بالا می‌رود. عواملی که روی برداشت هر شخص تأثیر می‌گذارد می‌توانند جنسیت، تحصیلات، فرهنگ، سلامت و حالت اقتصادی یا اجتماعی افراد باشند. گاهی هر یک از این عوامل می‌توانند به عنوان مانعی در مسیر ارتباطات به شمار بروند.

اهمیت یادگیری مهارت گوش دادن

مهارت شنیداری هم توانایی گوش دادن و هم توجه کردن به گوینده را شامل می‌شود. با این حال، میان گوش دادن صرف و گوش دادن به شکلی مؤثر تفاوت بسیار زیادی وجود دارد. در ادامه به مواردی اشاره خواهد شد که به شما کمک می‌کند تا به شنونده مؤثرتری تبدیل شوید:

1. به گفته‌های شخص مقابل خود دقت کنید

گاهی دغدغه‌های ذهنی باعث می‌شوند که یک فرد نتواند به درستی روی صحبت‌های طرف مقابل خود متمرکز شود. در این صورت بهترین کاری که باید انجام دهید این است که تمرکز خود را از روی گفتگوهایی که درونتان در حال اتفاق افتادن است بردارید و تنها به شخص مقابل دقت کنید. اگر شما نتوانید از نظر ذهنی روی گفته‌های فرد مقابل خود متمرکز شوید، نمی‌توانید منظور او را به خوبی متوجه شوید.

سعی کنید با این فکر که گفته‌های او می‌تواند یک فرصت یادگیری مناسب باشد، این احساس را در خودتان ایجاد کنید که تمرکز خودتان را تنها به او و حرف‌هایی که می زند داده و از فکر کردن به موارد جانبی اجتناب کنید.

2. به هیچ عنوان وسط صحبت‌های طرف مقابل خود نپرید

به هیچ عنوان حرف طرف مقابل خود را قطع نکنید. اجازه دهید که فرد مقابلتان حرف خود را به طور کامل بیان کند و هر زمان که جمله خود را به پایان رساند، نظر خود را ارائه نمایید.

3. به زبان بدن توجه ویژه داشته باشید

برای اینکه به شخص مقابل نشان دهید که برای گفته‌های او احترام و ارزش قائل بوده و به او گوش می‌دهید، می‌توانید از زبان بدن خود نیز به شکل مؤثری استفاده نمایید:

• ارتباط چشمی در ارتباطات نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کنند.
• به سمت شخص گوینده متمایل باشید و با تکان دادن سر خود نشان دهید که حرف‌های او را تأیید می‌کنید.
• سعی کنید آرامش داشته و از اینکه دست به سینه ایستاده یا پاهای خود را حین نشستن روی هم بیندازید اجتناب نمایید.
• رفتارهایی که تمرکز طرف مقابلتان را بر هم می زند را به هیچ عنوان انجام ندهید. مثلاً با گوشی خود کار نکنید یا هر کاری که به شخص مقابل نشان دهد به حرف‌های او بی توجه هستید.

4. با تأیید حرف‌های شخص مقابل نشان دهید که به حرف‌های او گوش می‌دهید

سعی کنید حرف‌های شخص مقابل خود را مرتباً تأیید نمایید. برای مثال می‌توانید بگویید: «بله»، «درست می گویید» یا هر کلمه یا جمله دیگری که به او نشان دهد شما به حرف‌های او گوش داده و برای او احترام قائل هستید.

5. گفته‌های فرد مقابل خود را تجزیه و تحلیل کنید

با این کار شما نشان می‌دهید که به صحبت‌های فرد مقابل خود گوش می‌دهید و می‌توانید مطمئن باشید که گفته‌های او را به خوبی متوجه می‌شوید. حتی بعد از به اتمام رسیدن مکالمه می‌توانید خلاصه‌ای از کل آن گفتگو را نیز داشته باشید.

6. در صورت امکان از او سؤال بپرسید

از فرد مقابل خود سؤال بپرسید اما به هیچ عنوان میان حرف او نپرید. هر زمان که احساس کردید فرصت مناسبی برای سؤال پرسیدن وجود دارد، در خصوص بخش‌هایی که ابهام انگیز بوده است از او سؤال بپرسید. بدین ترتیب هم شخص مقابل به این نتیجه می‌رسد که شما به او گوش می‌دهید و هم شما بهتر منظور او را متوجه خواهید شد.

7. توجه به پیام‌های غیرکلامی شخص رو به رو را از یاد نبرید

برخی از مواردی که باید در این زمینه به آن توجه داشته باشید، صدای شخص مقابل و تن صدای او می‌باشد. با توجه به این موارد شما می‌توانید احساسات و افکار فرد مقابل خود را بهتر درک نموده و متوجه شوید که او به چه شکلی به گفته‌های شما پاسخ می‌دهد.

8. به شخص مقابل خود به طور مرتب جواب دهید

با این کار به شخص مقابل این باور را می‌دهید که برای او ارزش قائل هستید، حتی اگر با صحبت‌ها و نظرات او موافق نباشید. سعی کنید از اینکه به شکل مستقیم به فرد مقابل خود پاسخ منفی ارائه دهید نیز اجتناب کنید. برای مثال هیچ وقت او را مستقیماً مورد انتقاد قرار نداده یا مسخره نکنید. حتی سعی کنید از رد کردن صریح و واضح گفته‌های او نیز دوری کنید.

9. پاسخ‌های شما باید مناسب و به جا باشند

پاسخ دادنِ صرف کافی نیست. شما باید بدانید که نیاز است در ابتدا به خوبی متوجه گفته‌های فرد مقابل شده باشید و سپس پاسخ مناسب و مرتبط را ارائه دهید. اگر احساس می‌کنید منظور او را به خوبی متوجه نشده‌اید، از او بخواهید که برای شما توضیح بیشتری دهد. همچنین به یاد داشته باشید تا زمانی که شخص مقابل نظر شما را نپرسیده یا از شما توصیه‌ای نخواسته است، این کار را انجام ندهید.