آنچه در این مقاله می خوانید:

• ارتباطات غیر کلامی چیست؟
• حرکات بدنی موثر در ارتباط قوی
• طرز استفاده افراد از فضا روی روابط اجتماعی افراد تاثیر می گذارد
• شما می توانید از اشیاء و عوامل جانبی در ارتباطات خود استفاده کنید

ارتباطات غیر کلامی چیست؟

به گفته محققین، بخش عظیمی از ارتباطات ما به صورت غیرکلامی اتفاق می‌افتد. مهارت‌های کلامی و غیر کلامی در کنار هم ما را به اهداف خود و موفقیت در زندگی و کار می رساند. ما روزانه به هزاران نشانه و رفتارهای غیرکلامی از جمله حالت ایستادن، حالت چهره، حرکات بدنی، ارتباط چشمی و تن صدا پاسخ می‌دهیم. از نوع دست دادن ما تا حالت مو، همگی جزئیات غیرکلامی هستند که شخصیت ما را نشان داده و روی رابطه ما با دیگران تأثیر می‌گذارند.

تحقیقات علمی درباره ارتباطات و رفتار غیرکلامی با انتشار کتاب «بیان احساسات در انسان‌ها و حیوانات» در سال 1872 توسط چالز داروین آغاز شد. از آن زمان، تحقیقات گسترده‌ای در خصوص انواع تأثیرات و نوع برقراری ارتباط به صورت غیرکلامی صورت گرفت. این سیگنال‌ها بیشتر اوقات آنقدر ظریف هستند که حتی ممکن است نسبت به آنها آگاه نباشیم. اما در این تحقیقات چندین نوع از ارتباط غیرکلامی شناسایی و معرفی شده است.

در بسیاری از موارد، ما با استفاده از رفتارهای گروهی به صورت غیرکلامی با دیگران ارتباط برقرار می‌کنیم. به عنوان مثال، ممکن است برای اینکه عدم رضایت خود را در یک موضوع مشخص نشان دهیم، اخم کرده، دست به سینه ایستاده و بدون پلک زدن به طرف مقابل خیره شویم. ارتباط غیرکلامی، نقش مهمی در انتقال اطلاعات، معنا به دیگران و همچنین تفسیر ما از اتفاقاتی که در اطراف ما به وقوع می‌پیوندد، ایفا می‌کند.

مسئله مهمی که باید هنگام نگاه کردن به این رفتارهای غیرکلامی به یاد داشته باشید این است که تمامی آنها را در کنار هم در نظر بگیرید. منظور این است که تنها به یک مورد خاص دقیق نشوید و گفته‌های فرد مورد نظر را در کنار حالت چهره، حالت ظاهری، تن صدا و دیگر موارد مرتبط تفسیر کنید. بدین ترتیب خیلی بهتر می‌توانید متوجه منظور شخص مقابل خود شوید. در ادامه انواع ارتباطات غیر کلامی را برای شما عنوان خواهیم کرد.

1. حالت چهره و برقراری ارتباط

حالت چهره، بخش بزرگی از ارتباط غیرکلامی را شامل می‌شود. خودتان در نظر بگیرد و ببینید که تاکنون از طریق اخم کردن یا لبخند زدن چقدر اطلاعات منتقل کرده‌اید. معمولاً اولین چیزی که می‌بینیم، چهره یک فرد است، حتی قبل از اینکه بشنویم فرد مقابل در حال گفتن چه حرفی است. در حالی که ارتباطات غیرکلامی می‌تواند در فرهنگ‌های مختلف به طور چشمگیری متفاوت باشد اما حالات چهره برای شادی، ناراحتی، عصبانیت و ترس در تمام جهان یکسان است.

2. حرکات بدنی موثر در ارتباط قوی

حرکات بدن و سیگنال‌هایی که از این طریق ارسال می‌شود، یک راه بسیار مهم برای برقراری ارتباط بدون استفاده از کلمات است. حرکاتی مثل دست تکان دادن، اشاره کردن و استفاده از انگشتان برای نشان دادن اعداد جزء حرکات معمول می‌باشند. دیگر حرکات، تقریباً اختیاری بوده یا به فرهنگ هر فرد مربوط می‌شود. در دادگاه، وکلا از سیگنال‌های غیرکلامی استفاده می‌کنند تا نظر حضار را به خود جلب کنند. یک وکیل ممکن است به حضار نگاه بیندازد تا ببیند آیا وکلای رقیب ناراضی هستند یا نه. حتی ممکن است به شکلی به شاهدی که در جایگاه شهود ایستاده است نگاه کند که گویی اصلاً حرف‌های اورا باور نکرده‌اند. این سیگنال‌های غیرکلامی آنقدر قدرتمند و تأثیرگذار هستند که برخی از قضات استفاده یکسری از آنها را در دادگاه ممنوع اعلام می‌کنند.

3. زبانشناسی نقش بسزایی در ارتباطات فردی دارد

زبانشناسی به ارتباطات صوتی مرتبط می‌شود که از زبان واقعی جدا می‌باشد. این بخش تن صدا، بلندی صدا، آهنگ صدا و زیر یا بم بودن صدا را شامل می‌شود. تن صدا روی معنایی که یک جمله می‌تواند داشته باشد، تأثیر بسیار زیادی دارد. هنگامی که جمله خود را با تن صدای قوی عنوان می‌کنید، شنوندگان می‌توانند این حالت را نتیجه داشتن شور و شوق تفسیر کنند. شاید اگر همان کلمات را با تن صدای پائین عنوان کنید، آن‌ها تصور کنند شما به گفته‌های خود اعتماد نداشته یا با علاقه حرف نمی‌زنید. در نظر داشته باشید که کوچک‌ترین تغییر در تن صدا می‌تواند به تغییر معنای جملات منجر شود.

ممکن است یک دوست حال شما را بپرسد و شما بگویید: «من خوب هستم.» اما نوعی که کلمات را ادا می‌کنید می‌تواند احساسات شما را برای او آشکار کند. اگر با یک تن صدای سرد این جمله را بگویید، ممکن است به نظر برسد که شما در حقیقت خوب نیستید اما دوست ندارید درباره آن حرف بزنید. در حالتی که تن صدای شما شاد باشد، نشان می‌دهید که حقیقتاً حال خوبی دارید. زمانی که تن صدای شما غمگین باشد، دوست شما متوجه می‌شود احساسی که در آن لحظه دارید دقیقاً متضاد است و  باید از شما بخواهد بیشتر برای او از حال خود بگویید.

مقاله پیشنهادی: اهمیت مهارت های ارتباطی

4. زبان بدن و حالت ایستادن می تواند در داشتن ارتباط موثر نقش داشته باشد

حالت ایستادن و حرکات شما می‌تواند اطلاعات زیادی را به شخص مقابل شما انتقال دهد. تحقیقات روی زبان بدن، از سال 1970 به شکل قابل ملاحظه‌ای افزایش پیدا کرد. اما رسانه‌های عمومی بیش از اندازه روی تفسیر مفاهیم دفاعی حالت ایستادن، دست به سینه ایستادن و پا روی پا انداختن تمرکز کردند. این مباحث بعد از انتشار کتاب زبان بدن ژولیوس فاست، با شدت بیشتری پیگیری شد. در حالی که این رفتارهای غیرکلامی می‌تواند احساسات و طرز فکر افراد را نشان دهند، تحقیقات نشان می‌دهند که زبان بدن نسبت به گذشته ظریف‌تر و فهم آن دشوارتر شده است.

5. طرز استفاده افراد از فضا روی روابط اجتماعی افراد تاثیر می گذارد

برای بیشتر افراد مهم‌ترین نوع ارتباطات غیرکلامی این بخش تلقی می‌شود. فاصله‌ای که ما دوست داریم توسط شخص مقابل رعایت شود به عوامل مختلفی مثل هنجارهای اجتماعی، انتظارات فرهنگی، موقعیت، خصوصیات شخصی و میزان آشنا بودن فرد بستگی دارد. برای مثال میزان فاصله‌ای که باید در یک مکالمه دو نفره رعایت شود بین 46 تا 122 سانتی متر است. از سوی دیگر زمانی که با جمعی از افراد صحبت می‌کنید باید حدود 3 متر با آنها فاصله داشته باشید.

6. ارتباط چشمی را فراموش نکنید

چشم‌ها نقش بسیار مهمی در ارتباطات غیرکلامی ایفا می‌کنند. مواردی مثل نگاه کردن، خیره شدن و پلک زدن، رفتارهای غیر کلامی بسیار مهمی هستند. افراد زمانی که با شخص یا موضوعی برخورد می‌کنند که به آن علاقه دارند، چشمانشان بزرگ‌تر شده و میزان پلک زدن آنها افزایش پیدا می‌کند. نگاه شما به شخص دیگر می‌تواند احساساتی مثل دشمنی، علاقه و جاذبه را نشان دهد. گاهی افراد از نگاه کردن به چشم‌های هر فرد به عنوان ابزاری برای اطمینان حاصل کردن از صحت گفته‌ها و میزان صداقت طرف مقابل استفاده می‌کنند.

به طور کلی داشتن ارتباط چشمی مداوم، معمولاً به عنوان یک نشانه از صداقت فرد گوینده به شمار می‌رود. از سوی دیگر، هنگامی که فردی چشم‌های خود را مدام می‌دزدد و نمی‌تواند ارتباط چشمی خود را با شما حفظ کند، معمولاً احتمال دروغ گفتن و فریب دادن توسط آن فرد در ذهن شما افزایش پیدا می‌کند.

7. حالت ظاهری و موفقیت اجتماعی

انتخاب رنگ، لباس، حالت مو و دیگر عوامل مؤثر در حالت ظاهری نیز به عنوان یک ابزار برای داشتن ارتباط غیر کلامی به شمار می‌روند. تحقیقات نشان می‌دهند که رنگ‌های متفاوت می‌توانند معانی مختلفی داشته باشند. ظاهر، همچنین می‌تواند واکنش‌های فیزیولوژیکی، قضاوت‌ها و تفسیرات را تغییر دهد. مطمئناً خود شما بارها شخصی را بر اساس ظاهر او قضاوت کرده‌اید. برداشت اول از هر فرد خیلی مهم است. به همین دلیل است که کارشناسان معتقد هستند افرادی که به دنبال کار هستند باید در مصاحبه‌های کاری خود لباس مناسبی بر تن داشته باشند.

محققین دریافته‌اند که ظاهر می‌تواند نقش مهمی در درک افراد و حتی میزان احساسی که دریافت می‌کنند، ایفا کند. در سال 1996 یک مطالعه نشان داد وکلایی که نسبت به همکاران خود جذاب‌تر شناخته شده‌اند، در مقایسه با آنها حدود 15 درصد موفق‌تر بوده‌اند. فرهنگ نیز روی قضاوتی که از روی ظاهر می‌شود، تأثیر زیادی دارد. در برخی از فرهنگ‌های آفریقایی، افرادی که جثه بزرگ‌تری دارند، سلامت‌تر و ثروتمندتر بوده و از موقعیت اجتماعی بهتری برخوردار هستند. 

8. شما می توانید از اشیاء و عوامل جانبی در ارتباطات خود استفاده کنید

اشیاء و تصاویر نیز ابزارهایی هستند که می‌توانند در ارتباطات غیر کلامی استفاده شوند. برای مثال در یک ارتباط آنلاین، شما ممکن است برای نشان دادن هویت خود به صورت آنلاین و ارائه اطلاعاتی درباره خودتان و چیزهایی که دوست دارید، از یک نماد استفاده کنید. افراد، معمولاً زمان زیادی را روی یک عکس خاص یا طراحی اشیاء صرف می‌کنند. این موارد، اطلاعاتی را ارائه می‌دهد که نشان می‌دهد چه چیزهایی برای این افراد دارای اهمیت است.

برای مثال، لباس‌های فرم می‌توانند اطلاعات زیادی درباره فردی که آنها را به تن کرده است به ما دهد. سربازان، پلیس‌ها و پزشک‌ها همگی لباس فرم مربوط به خود را می‌پوشند. شما با نگاه به لباس آن‌ها می‌توانید متوجه شوید که آنها به چه طریقی زندگی خود را پیش می‌برند.