آنچه در این مقاله می خوانید:

• ضرورت وجود عزت نفس در کودکان
• راه‌های افزایش عزت نفس کودکان
• به فرزندان خود فرصت تصمیم گیری دهید
• به فرزندان خود اجازه بدهید در محیط اطراف خود تحقیق و جستجو کنند
• سعی نکنید همه کارهای آنها را خودتان انجام دهید
• به فرزندانتان اجازه دهید هنر «نه» گفتن را یاد بگیرند
• به آنها این اعتماد را بدهید که هیچ کس کامل نیست
• در شرایط سخت آنها را راهنمایی و هدایت کنید
• هیچ وقت سعی نکنید با تعریف و تمجید بی مورد او را گول بزنید
• همیشه آنها را تشویق کنید
• هیچ وقت آنها را با دیگران مقایسه نکنید
• کودکان شما باید بتوانند به اعتماد به نفس خوبی دست پیدا کنند
• به هیچ عنوان کودکان خود را تحقیر نکنید

ضرورت وجود عزت نفس در کودکان

به‌طور کلی عزت‌نفس را می‌توان ارزش قائل بودن برای شخصیت خود دانست. همه ما انسان‌ها کم‌و‌بیش با این احساس آشنا هستیم و آن را درون خود داریم اما میزان آن در هر شخص متفاوت است. متاسفانه نداشتن این احساس می‌تواند در زندگی مشکلات بسیاری را برای ما به وجود بیاورد. در نتیجه باید تا آنجا که امکانش وجود دارد، تلاش کنیم تا این حس را در خودمان ایجاد کنیم. مطمئناً با بالاتر رفتن سن و گذر زمان، تغییر یک عادت قدیمی یا ایجاد یک عادت جدید با سختی‌های بیشتری همراه است.

پس اگر بتوان از همان سنین کودکی این ویژگی را در کودکانمان به وجود بیاوریم، می‌توانیم مطمئن باشیم که آینده بهتری در انتظار آنها خواهد بود. شاید بتوان گفت که عزت‌نفس بزرگ‌ترین هدیه‌ای است که همه پدر و مادرها می‌توانند به فرزندان خود بدهند. با پرورش و رشد فرزندانی با عزت‌نفس بالا می‌توانید امیدوار باشید که آنها را تا حد زیادی از آسیب‌های پیش‌رو حفظ می‌کنید. کودکانی که از عزت‌نفس بالایی برخوردار هستند، می‌توانند زندگی بهتری داشته باشند و در جامعه افراد مفیدتری باشند. چرا که راحت‌تر می‌توانند با مشکلات زندگی روبه‌رو شوند و بعد از هر بار موفقیت احساس خیلی بهتری پیدا نمایند. کودکان در سنین پایین خودشان را از نگاه والدین خود می‌بینند. به همین دلیل شما نقش بسیار مهمی در بحث تربیت فرزندان خود به ویژه ایجاد عزت‌نفس در آنها ایفا خواهید کرد.

راه‌های افزایش عزت نفس کودکان

به فرزندان خود فرصت تصمیم گیری دهید

یکی از مهم‌ترین راه‌های افزایش عزت‌نفس در کودکان، دادن فرصت تصمیم‌گیری به آنها است. با این کار سبب می‌شوید که فرزندتان احساس قدرت کند و حس کند که توانسته است یک کار مفید انجام دهد. بهتر است مواردی که در آن اجازه تصمیم‌گیری به فرزندان خود می‌دهد را از قبل انتخاب کنید. مثلاً می‌توانید در هنگام صبحانه به او این اجازه را دهید که انتخاب کند که دوست دارد همراه با پنیر گردو بخورد یا کره. شما با قرار دادن شرایط تصمیم‌گیری‌های کوچک در مقابل فرزند خود می‌توانید او را برای گرفتن تصمیم‌های بزرگ در آینده آماده کنید.  

به فرزندان خود اجازه بدهید در محیط اطراف خود تحقیق و جستجو کنند

فرزندان شما در سنین پایین حس کنجکاوی زیادی درون خود دارند. شما باید اجازه بدهید که تا جایی که امکان دارد به این احساس پاسخ بدهند. بگذارید در محیط اطراف خود بگردد و همیشه و همه جا همراه آنها باشید تا به سوالاتی احتمالی آنها پاسخ دهید. با این کار کودکانتان احساس می‌کنند که شما برای آنها ارزش قائل هستید و احساس بهتری پیدا خواهند کرد. 

سعی نکنید همه کارهای آنها را خودتان انجام دهید

صبور باشید و اجازه بدهید آنها خودشان کارهای خود را انجام دهند. البته این بدین معنا نیست که آنها را به حال خود رها کنید. برای مثال مطمئناً اگر شما لباس‌های او را برای رفتن به بیرون از خانه بر تن او کنید، خیلی سریع‌تر به نتیجه می‌رسید اما این کار اشتباه است. تنها کاری که شما باید انجام دهید این است که در کنار فرزندتان بایستید، به او لبخند بزنید و آماده باشید تا هر زمان که نیاز شد به او کمک کنید. به هیچ عنوان با حرف‌ها یا حرکات خود به او استرس وارد نکنید. با هر حرکت اشتباه می‌توانید خیلی راحت باعث شوید که او کار مورد نظر را به اشتباه انجام دهد و تا آخر عمر این احساس بد با او همراه باشد.

مقاله پیشنهادی: مهارت های اجتماعی کودکان

به فرزندانتان اجازه دهید هنر «نه» گفتن را یاد بگیرند

گاهی به فرزند خود اجازه بدهید در جواب درخواست شما نه بگوید. مثلاً اگر به او گفتید که هوا سرد است و از او خواستید که ژاکت خود را بپوشد و او در جواب شما «نه» گفت، ناراحت نشوید. نیاز نیست هیچ عکس‌العمل خاصی نشان دهید. بگذارید او هم تصمیم‌گیری را یاد بگیرد و هم «نه» گفتن را. در کنار این دو، او متوجه درست بودن حرف شما می‌شود و اعتماد بیشتری به شما پیدا می‌کند.

به آنها این اعتماد را بدهید که هیچ کس کامل نیست

بعد از اینکه او را به این اطمینان رساندید که هیچ‌کس کامل نیست و همه ممکن است اشتباهاتی داشته باشند، به او توضیح دهید که هیچکس از او انتظار کامل بودن ندارد. رفتار شما در زمانی که کودکتان اشتباهی را مرتکب می‌شود، می‌تواند خیلی تعیین کننده باشد. او باید یاد بگیرد که اشتباه ممکن است برای همه رخ بدهد، اما در چنین شرایطی کسی موفق می‌شود که از اشتباهات درس می‌گیرد و به دنبال بهتر کردن خود می‌رود.

در شرایط سخت آنها را راهنمایی و هدایت کنید

سعی کنید در شرایط سخت و دشوار فرزند خود را هدایت کنید. به این صورت فرزندتان همچنان نقش اصلی را ایفا می‌کند و می‌تواند مهارت‌های خود را افزایش دهد. تنها وظیفه شما در این مواقع این است که از آنها حمایت کنید. 

هیچ وقت سعی نکنید با تعریف و تمجید بی مورد او را گول بزنید

این را فراموش نکنید که کودکان شما خیلی باهوش هستند و خیلی سریع فرق بین راست و دروغ را متوجه می‌شوند. سعی نکنید با تعریف‌های اغراق‌آمیز او را گول بزنید. بلکه تلاش کنید از او همان قدری که باید تمجید کنید. برای مثال اگر فرزندتان یک نقاشی زیبایی کشیده بود، به او نگویید: «تو بهترین نقاش در جهان هستی». به جای آن بگویید: «تو خیلی خوب توانستی خانواده خودت را نقاشی کنی و به جزئیات هم دقت خوبی داشته‌ای».

مقاله پیشنهادی: چگونگی شکل گیری شخصیت از دوران کودکی

همیشه آنها را تشویق کنید

همه انسان‌هایی که روی این کره خاکی زندگی می‌کنند، تشویق شدن را دوست دارند. از یک سو با تشویق کودکتان، شما سبب می‌شوید که فرزندتان احساس بهتری داشته باشد و همچنین انگیزه بیشتری برای کار کردن درون او ایجاد می‌شود. از سوی دیگر احساس مثبت‌نگری به وجود آمده درون آنها سبب می‌شود تا در ادامه زندگی هم عملکرد بهتری داشته باشند. چرا که مدام با خودشان تکرار می‌کنند: «من می‌توانم» و این جمله به باور ذهنی آنها تبدیل می‌شود.

هیچ وقت آنها را با دیگران مقایسه نکنید

می‌توان به جرات گفت که این حرکت یک جنایت بزرگ است که والدین می‌توانند در قبال فرزند خود قائل شوند. هیچ وقت کودک خود را با دیگران مقایسه نکنید چرا که با این کار تمام احساسات مثبت درون او را از بین می‌برید. باید این را بپذیرید که هر کس توانایی‌های متخص به خود را دارد و هیچکس شبیه به دیگری نیست. سعی کنید به جای مقایسه کردن او با دیگران، ویژگی‌های مثبت درون او را پیدا کنید و به او این اجازه را بدهید تا این ویژگی‌ها را تقویت کند.

کودکان شما باید بتوانند به اعتماد به نفس خوبی دست پیدا کنند

مطمئناً بارها و بارها در اطراف خود شنیده‌اید که برخی می‌گویند کودک باید اشتباه کند. متاسفانه این باور غلط در ذهن خیلی از ما جا افتاده است. هیچ‌کس با اشتباه کردن کودکان مشکلی ندارد چرا که اشتباه کردن جزئی از زندگی همه ما انسان‌ها می باشد. اما مسئله مهم این است که اگر کودکی مرتباً اشتباه کند و در اطراف خود کسی را نداشته باشد که در این مواقع از او حمایت کند، آنگاه آن کودک یاد می‌گیرد که فقط اشتباه کند و شکست بخورد. هیچ زمان یک کودک نمی‌تواند با شکست خوردن‌های مداوم پیشرفت کند. چرا که کودک ما با شکست‌های پی‌درپی عادت می‌کند که همیشه بازنده باشد و بدین ترتیب اعتمادبه‌نفس خود را از دست می‌دهد. پیشرفت زمانی اتفاق می‌افتد که کودک از شکست‌های خود تجربه کسب کند و یاد بگیرد که بعد از هر شکست از جای خود بلند شود و دوباره تلاش کند تا به موفقیت دست پیدا نماید. این اتفاق تنها زمانی به وقوع می‌پیوندد که کودک تجربه موفقیت و البته در کنار آن حمایت روحی و روانی را داشته باشد.

به هیچ عنوان کودکان خود را تحقیر نکنید

همیشه سعی کنید روی نقاط مثبت فرزند خود تمرکز کنید. گاهی ممکن است کودک شما اشتباهی را مرتکب شود که باعث عصبانیت شما شود. اما هرگز نباید عصبانیت خود را بروز دهید. چشمان خود را برای چند لحظه ببندید و نفس عمیق بکشید. با خودتان بگوید که درست است که فرزند من کاری را انجام داده است که من آن را دوست ندارم، اما من فرزندم را دوست دارم و هیچ چیزی نمی‌تواند باعث تغییر این احساس شود.