آنچه در این مقاله می خوانید:

• خلاقیت در تصمیم گیری
• توجه به معیارهای رسیدن به هدف
• توجه به نظرات مختلف برای تصمیم گیری خلاقانه
• شناخت راه‌های قدیمی و تلاش برای تغییر در آنها و ایجاد خلاقیت
• کوچک کردن مسئله برای ایجاد خلاقیت در تصمیم گیری

خلاقیت در تصمیم گیری

معمولاً تصمیم گیرندگان خوب، در ابتدا جایگزین‌های احتمالی را تحلیل کرده و پس از آن، عاقلانه انتخاب می‌کنند. اما اگر جایگزینی وجود نداشته باشد یا مشخص نباشد، چگونه باید تصمیم گرفت؟ خلاقیت در تصمیم گیری، درچنین مواقعی بسیار مهم است. در این مقاله نکاتی  برای ایجاد خلاقیت در تصمیم گیری شرح داده می‌شود.

مفهوم خلاقیت

خلاقیت به معنای ایجاد یک چیز جدید می‌باشد. در زمینه کسب و کار، به معنای ایجاد ایده‌های نو، روش یا محصول جدید است. Max H. Bazerman خلاقیت را فرآیند شناخت یک ایده، مفهوم، کالا و ... توسط خالق آن و تفهیم به مخاطب می‌داند.

مراحل خلاقیت

• پیدا کردن یا سنجش مشکل
• تفکر و آماده سازی: در مرحله آماده سازی برای تفکر خلاق، فرد تصمیم گیرنده قادر نیست که به حل مشکل بپردازد اما در این مرحله، وی باید به جمع آوری اطلاعات پرداخته و به ذخیره ایده‌ها یا اطلاعات در ذهن خود ادامه دهد. وی در همه حال به حل مسئله تا رسیدن به یک ایده مناسب فکر می‌کند.
• بررسی راه حل به دست آمده و تصمیم برای اجرا: خلاقیت در مورد یک مسئله، مستلزم فهمیده شدن مسئله و ارزیابی درست از آن است.

توجه به معیارهای رسیدن به هدف

اگر چیزی تولید کرده باشید، می دانید تصمیم گیری خلاقانه چالش برانگیز است. هرگونه تصمیمی که محصول تولید شده یا سازمان را از اهداف خود دور کند، باعث هدر رفتن زمان و هزینه می‌شود. هدف نهایی، یکی از مهمترین مسائل در تصمیم گیری است. معمولاً  ابتدا به اهداف نگاه می‌کنند و سپس با توجه به معیارهای رسیدن به هدف، تصمیم می‌گیرند و انتخاب می‌کنند.

گاهی اوقات، هنگام تصمیم گیری بر روی گزینه‌ها یا راه حل‌هایی ابتدایی تمرکز می‌شود. بدین معنا که اولین راه حلی که به ذهن برسد، همان را به عنوان بهترین راه حل برای حل مسئله فرض می‌کنند. این مسئله باعث می‌شود که صرفاً جنبه‌های ساده، مورد بررسی قرار گیرد و از هرگونه تفکر و ایده پردازی جلوگیری شود. هرچه تمرکز شما بر اهداف، بیشتر باشد به تفکر خلاق اجازه می‌دهد تا متناسب با خواسته‌ها، تصمیم گیری کند.

لازم است به نتیجه تصمیم خود فکر کنیم. به این فکر کنیم که پس از اتخاذ این تصمیم، آیا نتایج آن باعث رسیدن به اهداف از پیش تعیین شده می‌شود؟ آیا مشتریان و همکاران از اتخاذ این تصمیم، راضی هستند؟

خلاقیت را کجا می‌توان یافت؟

خلاقیت باید ساخته شود. هیچ چیز از پیش ساخته شده‌ای به نام خلاقیت وجود ندارد.  احتیاجات افراد، باعث برانگیخته شدن خلاقیت آن‌ها می‌شود. اگر از راه حل‌های پیش پا افتاده و معمول برای حل مسائل مختلف استفاده شود، خلاقیت هیچ گاه مجال خودنمایی پیدا نخواهد کرد. نترسیدن از مواجهه با مشکلات، می‌تواند باعث شود در شرایطی قرار گیرید که روش‌های معمول و سنتی قادر به حل آنها نباشد.

لذا نیاز به تفکر و ایده‌های خلاقانه دارید تا مشکلات حل شود. به این نکته توجه کنید که همواره راه حل‌های بهتر و خلاقانه‌تری برای تصمیم گیری وجود دارد. گاهی اوقات حتی تصورات غیرممکن و رویا پردازی، باعث ایجاد تفکرات خلاقانه می‌شود. ممکن است ایده فعلی شما درحال حاضر، غیرممکن باشد اما شاید بتواند زمینه را  برای حل مشکلات درآینده، فراهم کند.

مقاله پیشنهادی: استفاده از تکنیک طوفان فکری برای افزایش خلاقیت

شناخت دقیق مسئله و توجه به جزئیات آن

شناسایی دقیق نتایج، می‌تواند در بهبود تصمیمی که می‌گیرید، کمک کند. پس از شناسایی نتایج ممکن، از تصمیمات مختلف لیستی تهیه کرده و به مقایسه و ارزیابی آنها بپردازید. ممکن است در لیستی که نوشته‌اید، گزینه‌هایی وجود داشته باشد که خیلی غیرممکن  به نظر برسند یا در حال حاضر امکان انجام آنها وجود نداشته باشد.

یکی از بهترین راه‌ها برای مقایسه گزینه‌های لیست، نمره دادن به آنها است. برای مثال، می‌توانید به هریک از گزینه‌ها، از 1 تا 10 نمره داده و در نهایت از بین‌ آنها، تصمیم‌هایی که به هدف نزدیک‌تر هستند، یکی را انتخاب کرد. اگر دقت کنید، در ابتدا فقط یک یا دو راه حل وجود داشت. اما در حال حاضر و پس از نوشتن لیست، راه حل‌های بیشتری پیش روی شما است.

توجه به نظرات مختلف برای تصمیم گیری خلاقانه

یکی از روشهایی که باعث ایجاد خلاقیت در تصمیم گیری می‌شود، توجه به نظر مخالف است. ادغام نظر شخصی شما با نظر مخالفان، باعث ایجاد خلاقیت در تصمیم نهایی می‌شود. چرا که در این صورت، نکاتی برای شما آشکار می‌شود که شاید تا به حال شما به آن، فکر نکرده‌اید و می‌تواند برای اتخاذ تصمیم خلاقانه به کمک شما بیاید.

اگر یک پروژه بزرگ است، تعداد افراد درگیر افزایش می‌یابد و در صورت تعامل بین افراد درگیر در پروژه، نظرات موافق و مخالف بیشتری به دست می‌آید. هر فرد از دیدگاه خودش به موضوع نگاه می‌کند و این تفاوت دیدگاه‌ها باعث ایجاد سؤالات بیشتر و بالتبع، پاسخ‌های بیشتر می‌شود. می‌توان از همین پرسشها و پاسخ‌ها بهره برد و به یک تصمیم خلاقانه رسید.

اجتناب از روش‌های معمول در تصمیم گیری خلاقانه

یکی از راه‌های ایجاد خلاقیت در تصمیم گیری، اجتناب از روشهای معمول و آماده است. اصلی‌ترین مانع بروز تفکرات و تصمیم‌های خلاقانه، به کاربردن شیوه‌های معمول در مسائل مختلف است که مانع از تفکر خلاقانه ذهن می‌شود و امکان ارائه ایده‌های خلاق را از فرد می‌گیرد.

شناخت راه‌های قدیمی و تلاش برای تغییر در آنها و ایجاد خلاقیت

اگر شما راه حل‌های معمول و سنتی را به خوبی بشناسید، می‌توانید نقاط ضعف و قوت آنها را  بررسی کرده و برای از بین بردن کمی وکاستی های آن‌ها، فکر کنید. هرچه میزان شناخت راه حل‌های معمول و محدودیت‌هایی که درون آنها وجود دارد، بیشتر باشد، توانایی تفکر خلاقانه برای از بین بردن اشکالات و نقاط ضعف آنها بیشتر است. شاید با استفاده از همین اطلاعات، بتوان یک تصمیم خلاقانه جدید اتخاذ کرد.

شنیدن ایده‌های مشتریان و همکاران هم به نوبه خود می‌تواند در این موضوع کمک کند. برای یافتن یک تصمیم خلاقانه، از نظرات و عقاید آنها  استفاده کنید و هیچ نظری را دست کم نگیرید. گاهی ممکن است، یک نظر که در ابتدا پخته به نظر نمی‌رسد باعث ایجاد ایده‌های خلاقانه برای تصمیم گیری شود.

معیارهای مهم در تصمیم گیری خلاقانه

شناخت دقیق مسئله و جزئیات آن، باعث تعیین معیارهای مهم برای تصمیم گیری خلاقانه می‌شود. این معیارها، باید ثابت بمانند. این معیارها باید توسط شخص تصمیم گیرنده، اولویت بندی شود. به این معنا که مشخص شود کدام معیار از اهمیت بیشتری برخوردار است و توجه به آن باعث رضایت پس از اتخاذ آن تصمیم می‌شود.

حال می‌توانید با استفاده از وزنی که به هر کدام از معیارها داده‌اید، آن‌ها را به گزینه‌های لیست پیشنهادی تصمیمات، مرتبط سازید تا تصمیمات بهتر با بازدهی بیشتر مشخص شود. هر یک از راه‌ها را به یک شاخص مرتبط سازید. تصمیم گیرنده هر یک از راهها را به صورت جدی تجزیه و تحلیل و ارزیابی می‌کند و ضریب یا بار خاصی برای هر یک از راه حلها در نظر می‌گیرد.

کوچک کردن مسئله برای ایجاد خلاقیت در تصمیم گیری

یک از راه‌هایی که می‌تواند به خلاقیت در تصمیم کمک کند، تبدیل یک موضوع به موضوعات کوچکتر است. این کار باعث بررسی بهتر ضعف‌ها و قوت‌های موضوعات کوچکتر شده و اتخاذ تصمیم مناسب برای حل آنها را آسان‌تر می‌کند. این اقدام باعث می گردد کار خود را راحت تر آغاز کنید. سپس با به کارگیری روش های نوین، ایده و طرح خود را گسترش داده و بهبود ببخشید. در ادامه این مسیر به نتایج خلاقانه بیشتری دست خواهید یافت و نسبت به کسانی که مانند شیوه های قبلی اقدام کردند، برتری خواهید یافت.